Së bashku me Kryeministrin z. Albin Kurti dhe Ministren e Punëve të Jashtme dhe të Diasporës znj. Donika Gërvalla Schwarz morëm pjesë në shënimin e 21- vjetorit të Asociacionit të Komunave.
Fjala e plotë e kryeministrit Kurti:
E nderuara zëvendëskryeministre dhe ministre e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, znj.Donika Gërvalla Schwarz,
I nderuar ministër i Administrimit të Pushtetit Lokal, z.Elbert Krasniqi,
I nderuari kryetar i Asociacionit të Komunave të Kosovës, z.Agim Aliu,
I nderuari nënkryetar i Asociacionit të Komunave të Kosovës, z.Imri Ahmeti,
I nderuari Drejtor Ekzekutiv i Asociacionit të Komunave të Kosovës, z.Sazan Ibrahimi,
Të nderuar kryetarë të komunave të Republikës së Kosovës dhe kryesues të kuvendeve komunale,
Zonja dhe zotërinj,
Të nderuar të pranishëm,
Ndihem i nderuar që ndodhem sot këtu me të gjithë juve. Sa herë që takohemi është kënaqësi e imja bashkëbisedimi me juve. Por, sot është një takim i veçantë, sepse me këtë konferencë shënojmë dy dekada të qeverisjes lokale.
Për fillim, më lejoni që si kryeministër i vendit, ta falënderoj secilin prej jush për angazhimin e punën nëpër komunat tuaja. Kësisoj, dua ta them se Qeveria e Kosovës është në shërbim të qytetarëve, prandaj edhe me mbështetje të komunave.
Pa dyshim se çdo progres si shtet e si shoqëri, është edhe progres i komunave, sikurse që çdo sfidë e përgjithshme, është edhe e komunave. Të mirat duke i ndarë bashkë i rrisim, e çdo të keqe vetëm duke e ndarë e zvogëlojmë atë. Kjo, sot, është një mundësi për ta bërë bilancin e përparimeve e të sfidave, por shërben edhe si një mundësi për të ndarë vizionin e përbashkët për ecjen përpara.
21 vjet të Asociacionit të Komunave të Kosovës, padyshim se janë një kohë e mjaftueshme për të bërë bilance, por edhe për të nxjerrë mësime se si të bëjmë më shumë e më mirë.
Komunat i njohin nga afër nevojat e qytetarëve, por edhe mundësitë e tyre. Dhe, po u identifikuan mirë e saktë këto nevoja, mundësi e shkathtësi të reja nëpër komuna, kemi bërë punën e duhur edhe në orientimin e zhvillimit të gjithmbarshëm. Sikurse që po u gabua në politika lokale, do të kemi barriera edhe në zhvillimin tonë.
Andaj, bashkëpunimi ynë është edhe i nevojshëm edhe i dobishëm. Jam i bindur që ajo çfarë na përbashkon të gjithëve këtu është interesi i qytetarëve tanë pa dallim, e përgjegjësia që e kemi secili prej nesh karshi atyre.
Si Qeveri, paralelisht me reformat e përgjithshme, të cilat pa dyshim se do të kenë ndikim pozitiv edhe në zhvillimin e komunave, po punojmë edhe në drejtim të mbështetjes së komunave e shtimit të shërbimeve publike si dhe rritjes së cilësisë së tyre.
Në aspektin ligjor kemi ndërmarrë veprime konkrete me hartimin dhe procedimin e projektligjit për Sistemin e Menaxhimit të Performancës Komunale dhe Skemës së Grantit të Bazuar në Performancë, ndryshimin e Ligjit për Vetëqeverisjen Lokale si dhe akteve të tjera ligjore e nënligjore.
Përgjatë këtyre viteve kemi rritur fondin e dedikuar për performancë të komunave si dhe kemi fuqizuar kapacitetet administrative për menaxhimin e saj. Vetëm këtë vit kemi ndarë 7.8 milionë euro bashkëfinancim me donatorë për skemën e këtij granti, ku janë shpërblyer 14 komuna për punën më të mirë dhe janë financuar 25 projekte të tyre.
Si rezultat i rritjes rekord të të hyrave buxhetore, Granti i Përgjithshëm për vitin 2023 është miratuar nga Komisioni i Granteve me një rritje prej 32%. Pra, kemi ndarë rreth 255.2 milionë euro më shumë buxhet për nivelin komunal. E, me politikat tona të reja ne kemi angazhuar 59 konsulentë të karrierës në shkollat e mesme të ulëta, rritjen e numrit të asistentëve për fëmijët me aftësi të kufizuara, shtimin e 30 profesionistëve të Teknologjisë së Informacionit, shtimin e 299 profesionistëve në shëndetësinë primare dhe mundësimin e realizimit të vizitave për gra shtatzëna e fëmijë dhe persona në kujdesin paliativ.
Fokusi tjetër me rëndësi është avancimi i kornizës ligjore edhe në fusha të tjera, siç është dhënia e pronës komunale në shfrytëzim. Tani jemi në proces të vlerësimit ex-post të Ligjit për dhënien e pronës komunale në shfrytëzim, në mënyrë që të analizojmë aspektet pozitive dhe negative të zbatimit të këtij ligji, si parakusht për ndryshimet e ardhshme ligjore në këtë fushë.
Po ashtu, kemi inicuar ndryshimin e Ligjit për Vetëqeverisje Lokale. Ndryshimet në këtë projektligj janë të karakterit funksional, përmirësojnë aspekte të funksionimit të organeve komunale, qartësojnë kompetencat e tyre, të afateve të caktuara ligjore, si dhe aspekte të tjera procedurale, por nuk e prekin sistemin e qeverisjes. Megjithatë ky projektligj edhe pse ka kaluar në komisionin parlamentar, ende nuk është votuar nga Kuvendi, për shkak se siç e dini votimi i këtij projektligji kërkon votim të dyfishtë dhe ende nuk e ka gjetur mbështetjen e nevojshme.
Të dashur kryetarë të komunave,
Jeta bëhet në lagje. Lagjja është materia përbërëse e qytetit. Kësisoj, me të dalë nga shtëpia ne hasim në probleme të qeverisjes lokale. Dhe, aty fillon raporti Qytetar-Komunë. Komunën nuk mjafton ta banosh. Pjesëmarrja aktive në lagje e bën qytetarin popull të Komunës. Mirëpo është edhe një raport tjetër ai Komunë-Qytetar. Ky raport ka mekanizma të zbusë ose rritë hendekun e pabarazisë sociale. Komuna ka mundësi që të baraspeshoj cilësinë e jetës nëse ajo është Komunë e shumicës. Lagjja duhet të jetë hapësira në të cilën zhvillohet jeta. E qendra nuk është luks, por as nevojë. Sepse, qyteti nuk jeton veç në qendër.
Gropa është problem si për individin që nuk flet me komshiun, me fqinjin e vet, si për atë që në mbrëmje e ndezë dritën e ballkonit që ta ndriçojë rrugën. Individi nuk është i pavarur nga Komuna, e Komuna nuk do të duhej të kishte qëllim tjetër veçse të merrej me secilin individ. Mirëpo, individi rrallë herë do të angazhohet nëse nuk e sheh Komunën aktive. Edhe moskujdesi ndaj lagjes ndodhë sepse së pari diku nganjëherë nuk ka kujdes Komuna. Individi e imiton Komunën. Mësimet i nxjerrim nga ata që janë duke na qeverisur. Kur papërgjegjësia komunale është e vazhdueshme, çdo angazhim në komunitet do të jetë sporadik. Individi bëhet politik ende pa dalë nga dera e shtëpisë së tij. Kështu komuniteti i organizuar është lehtësim i jetës së tyre. E komuniteti i organizuar është fuqia e Komunës, në krye të së cilës jeni ju të nderuar kryetarë.
Ne mund t’i përparojmë Komunat tona shumë më shpejtë e me cilësi të madhe. Këtu kanë rëndësi që të gjithë, secila kategori shoqërore, por në veçanti më duhet t’i theksoj disa. Mërgata jonë, tani që do të vijë për pushime, përveç mallit për vendin kanë edhe gatishmërinë për të kontribuar. Ata shpeshherë e kanë përvojën dhe dijen të cilën ne këtu nuk e kemi. Ata, mërgata jonë pra, kanë parë se çfarë është mirë në vendin se ku ata jetojnë. E dinë se si mund të ndahen mbeturinat në të reciklueshme e jo të tilla.
Meqenëse familjarët tanë të dashur në mërgatë kryesisht jetojnë në Evropën Perëndimore dhe Qendrore, kanë zhvilluar edhe principin e barazisë. Kësisoj ne duhet t’i mirëpërdorim ata edhe për t’i dhënë një shtysë së re pjesëmarrjes më dinamike në vendin tonë. Nga mërgata jonë ne nuk i kemi vetëm remitancat, e kemi edhe dijen për shoqëritë e zhvilluara e për demokracitë e vërteta.
Komuna nuk do të bëhet e të gjithëve nëse nuk marrin pjesë të gjithë në të. Të gjithë duhet të ndjehen të mirëpritur. Jo rrallëherë, e dimë që në shoqërinë tonë burrat flasin për gratë, kurse nënkuptohet që burrat duhet të flasin po ashtu edhe për burrat. Gratë nuk janë të ndara nga jeta jonë e përditshme dhe nuk janë për të dëgjuar, po për t’u aktivizuar.
Në anën tjetër nuk duhet të merret vendimi i grave vetëm për aspektet gjinore. Patjetër që për barazinë gjinore fjalën kryesore duhet ta kenë ato, por ato janë edhe shumë profesioniste. Ju e dini shumë mirë nga puna që bëni në udhëheqjet komunale. Gruaja është mjeke, mësuese, artiste, shofere, kuzhiniere, inxhiniere, juriste, ekonomiste,… pra, gruaja është profesioni të cilën ajo e zgjedh e jo thjesht gjinia që i përcaktohet nga natyra.
Prandaj, me një lutje dua ta përmbyll fjalën time: mos i shikoni gruan, rininë e mërgatën si pjesë të ndara nga punët tona ditore. Këto janë tri kategoritë kryesore shoqërore që i bëjnë reformat e thella aq shumë të domosdoshme në vendin tonë. Gratë, rinia edhe mërgata. Zjarri i rinisë nuk është vetëm ngrohtësi për qeverisjen, por edhe drita për të na e treguar shtegun e ri që ata e kanë zbuluar. Bota po ndryshon shumë shpejt. Fati ynë është që rinia jonë është e talentuar dhe e zgjuar. Moshën mesatare e kemi 30 vjeç, e 2/3 janë nën 35 vjeç. Nuk ka përparim në botë për të cilin ne nuk e kemi dikë të zotë në vendin tonë. Programerë, dizajnerë, inxhinierë harduerik, menaxherë të ndryshëm e të suksesshëm, të gjithë këta janë në vendin tonë. Potenciali është i madh, puna jonë më e madhe është ndihmesa kryesore për ta.
Përfundimisht, si Qeveri do të dëgjojmë me vëmendje nevojat, kërkesat, por edhe idetë e juaja. Jemi këtu dhe kudo për t’ju ndihmuar për të gjitha ato që janë të drejta dhe gjithashtu nevojat tuaja. Komuna është e përbashkët, andaj siç jemi bashkë në këtë 21- vjetor të Asociacionit të Komunave të Kosovës, le të jemi për çdo ditë në shumë e shumë vite në vijim.
